Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ)

Πρόκειται για μια λειτουργική διαταραχή του πεπτικού συστήματος. Χαρακτηρίζεται από χρόνιο κοιλιακό πόνο, φούσκωμα και μεταβολές στις κενώσεις (διάρροια, δυσκοιλιότητα ή και τα δύο). Δεν υπάρχει οργανική βλάβη ή φλεγμονή στο έντερο. Επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής. Είναι συχνή πάθηση (1 στους 10 ενήλικες περίπου)

Πιθανά αίτια Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου

• Δυσλειτουργία επικοινωνίας εγκεφάλου – εντέρου

• Διαταραχές κινητικότητας εντέρου (υπερβολικά γρήγορη ή αργή διέλευση)

• Δυσβίωση του εντερικού μικροβιώματος

• Μικροφλεγμονές ή αυξημένη εντερική διαπερατότητα

• Ψυχολογικοί παράγοντες: άγχος, κατάθλιψη, χρόνιο στρες

• Μεταλοιμώδες ΣΕΕ (εμφάνιση μετά από γαστρεντερική λοίμωξη)

Συμπτώματα Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου

• Κοιλιακός πόνος ή κράμπες που σχετίζονται με την αφόδευση

• Φούσκωμα και αέρια

• Διάρροια, δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή των δύο

• Αίσθημα ατελούς κένωσης

• Ήχοι στο έντερο (γουργουρητά, μετακινήσεις)

• Επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά από γεύματα ή σε περιόδους άγχους

• Δεν προκαλεί πυρετό, αιμορραγία ή απώλεια βάρους (αν υπάρχουν, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση)

Διάγνωση Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου

• Κλινική διάγνωση βάσει συμπτωμάτων (κριτήρια Rome IV)

• Αποκλεισμός άλλων νοσημάτων (π.χ. κοιλιοκάκη, φλεγμονώδης νόσος εντέρου)

• Εξετάσεις που μπορεί να ζητηθούν:

  • Γενικές εξετάσεις αίματος και κοπράνων

  • Τεστ δυσανεξίας (σε ειδικές περιπτώσεις)

  • Κολονοσκόπηση ή υπέρηχος (όταν υπάρχουν «συναγερτικά» σημεία)

Θεραπευτική αντιμετώπιση Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου

Διατροφική προσέγγιση:

• Δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs (συγκεκριμένοι ζυμώσιμοι υδατάνθρακες)

• Αποφυγή τροφών που προκαλούν φούσκωμα (όσπρια, λάχανο, αναψυκτικά, καφεΐνη)

• Αύξηση φυτικών ινών (όχι σε περιόδους διάρροιας)

• Καταγραφή ημερολογίου τροφών – συμπτωμάτων

Φαρμακευτική αγωγή:

• Αντισπασμωδικά (για τον πόνο)

• Καθαρτικά ή αντιδιαρροϊκά, ανάλογα με το είδος του ΣΕΕ

• Προβιοτικά για τη ρύθμιση της εντερικής χλωρίδας

• Αντικαταθλιπτικά σε μικρές δόσεις (σε περιπτώσεις με έντονο στρες ή ανθεκτικά συμπτώματα)

Πρόγνωση Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου

• Δεν είναι επικίνδυνο για τη ζωή, αλλά μπορεί να γίνει χρόνιο και ενοχλητικό

• Με σωστή καθοδήγηση, οι ασθενείς μπορούν να επιτύχουν σημαντική βελτίωση

• Η προσωποποιημένη θεραπεία είναι το κλειδί για τη διαχείριση

Αν αντιμετωπίζετε ενοχλήσεις από το έντερο που επηρεάζουν την καθημερινότητά σας, συμβουλευτείτε γαστρεντερολόγο για σωστή διάγνωση και εξατομικευμένη θεραπεία.

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ), γνωστό και ως «σπαστική κολίτιδα», είναι μια λειτουργική διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από χρόνιο κοιλιακό πόνο, φούσκωμα και μεταβολές στις κενώσεις χωρίς την παρουσία οργανικής βλάβης. Παρά το γεγονός ότι δεν προκαλεί δομικές αλλοιώσεις στο έντερο, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των ατόμων που το εμφανίζουν.

Η αιτιολογία του συνδρόμου δεν είναι πλήρως κατανοητή, ωστόσο θεωρείται πολυπαραγοντική. Παίζουν ρόλο η δυσλειτουργία της επικοινωνίας μεταξύ εγκεφάλου και εντέρου, οι μικροφλεγμονές, οι διαταραχές της κινητικότητας του εντέρου, οι αλλαγές στο μικροβίωμα, αλλά και ψυχολογικοί παράγοντες, όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Επιπλέον, σε αρκετές περιπτώσεις, το σύνδρομο εμφανίζεται μετά από λοίμωξη του γαστρεντερικού ή έντονο ψυχοσωματικό στρες.

Τα συμπτώματα του ΣΕΕ ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και μπορεί να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Το πιο κοινό σύμπτωμα είναι ο κοιλιακός πόνος ή δυσφορία, που συνδέεται με τις κενώσεις και συχνά υποχωρεί μετά από αυτές.

Επιπλέον, παρατηρείται διάρροια, δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή των δύο, φούσκωμα, αέρια, αίσθημα ατελούς κένωσης, καθώς και ήχοι στο έντερο. Τα συμπτώματα συνήθως επιδεινώνονται με το στρες ή μετά από γεύματα και βελτιώνονται προσωρινά με την αφόδευση.

Η διάγνωση του συνδρόμου βασίζεται κυρίως στο ιατρικό ιστορικό και την περιγραφή των συμπτωμάτων, σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια (π.χ. Rome IV). Συνήθως δεν απαιτούνται ειδικές εξετάσεις, εκτός και αν υπάρχουν «σημεία συναγερμού», όπως απώλεια βάρους, αιμορραγία από το ορθό, αναιμία ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του εντέρου. Οι εξετάσεις χρησιμοποιούνται κυρίως για τον αποκλεισμό άλλων οργανικών νοσημάτων με παρόμοια συμπτώματα, όπως η κοιλιοκάκη ή οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου.

Η θεραπευτική προσέγγιση του ΣΕΕ είναι πολυδιάστατη και εξατομικευμένη. Περιλαμβάνει τροποποιήσεις στη διατροφή, όπως μείωση κατανάλωσης τροφών που προκαλούν φούσκωμα (π.χ. όσπρια, λαχανικά με θείο, αναψυκτικά) και, σε ορισμένες περιπτώσεις, εφαρμογή της δίαιτας FODMAPs, η οποία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική. Παράλληλα, η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών βοηθά σε περιπτώσεις με κυρίαρχο σύμπτωμα την δυσκοιλιότητα.

Ανάλογα με τον τύπο του ΣΕΕ (με διάρροια, δυσκοιλιότητα ή μικτή μορφή), μπορεί να χρησιμοποιηθούν φάρμακα όπως αντισπασμωδικά, καθαρτικά, αντιδιαρροϊκά ή προβιοτικά.

Σε περιπτώσεις που συνυπάρχει έντονο άγχος ή καταθλιπτική διάθεση, αντικαταθλιπτικά φάρμακα σε μικρές δόσεις μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματα μέσω της δράσης τους στον άξονα εγκεφάλου-εντέρου. Η ψυχολογική υποστήριξη και η συμβουλευτική παρέμβαση, με τεχνικές όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, είναι εξίσου σημαντικές για την διαχείριση του στρες και των συμπτωμάτων.

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου δεν είναι απειλητικό για την ζωή, αλλά λόγω της χρόνιας φύσης και των καθημερινών ενοχλήσεων που προκαλεί, μπορεί να επηρεάσει αισθητά την ποιότητα ζωής. Με την κατάλληλη φροντίδα, ενημέρωση και εξατομικευμένη θεραπευτική στρατηγική, οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα συμπτώματα και να ζήσουν μια φυσιολογική, ενεργή ζωή.

Dr Κωνσταντίνος Τέμπος MD
Ρευματολόγος - Παιδορευματολόγος
Ολιστικός Ιατρός