Νόσος Crohn

Η Νόσος του Crohn είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του πεπτικού συστήματος, η οποία μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα, από το στόμα έως τον πρωκτό.

Παρόλο που η ακριβής αιτία της νόσου δεν είναι πλήρως κατανοητή, πρόκειται για μια πολυπαραγοντική κατάσταση που σχετίζεται με την αλληλεπίδραση γενετικών παραγόντων, διαταραχών του ανοσοποιητικού συστήματος και περιβαλλοντικών επιρροών.

Γενετικοί Παράγοντες

• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό Crohn έχουν αυξημένο κίνδυνο.

• Έχουν εντοπιστεί μεταλλάξεις γονιδίων (όπως NOD2, ATG16L1) που επηρεάζουν την ανοσολογική απάντηση του εντέρου.

Ανοσοποιητικό σύστημα

• Η νόσος συνδέεται με δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού, το οποίο επιτίθεται λανθασμένα στο ίδιο το έντερο, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες

• Το κάπνισμα διπλασιάζει την πιθανότητα εμφάνισης και επιδεινώνει την πορεία της νόσου.

• Η δυτικού τύπου διατροφή (πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα και ζωικά λιπαρά) επιβαρύνει το μικροβίωμα του εντέρου.

• Λοιμώξεις στην παιδική ηλικία, αντιβιοτικά, stress και αστική ζωή συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο.

Σε άτομα με γενετική προδιάθεση, το ανοσοποιητικό σύστημα φαίνεται να αντιδρά υπερβολικά ή λανθασμένα σε φυσιολογικά ερεθίσματα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται φλεγμονή στα τοιχώματα του εντέρου. Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή, οι λοιμώξεις στην πρώιμη ηλικία, το χρόνιο άγχος και η ζωή σε αστικό περιβάλλον φαίνεται να συμβάλλουν στην εμφάνιση ή στην επιδείνωση της νόσου.

Η γενετική προδιάθεση παίζει επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς πολλά άτομα που εμφανίζουν Crohn έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.

Τα συμπτώματα της νόσου του Crohn

Τα συμπτώματα της νόσου του Crohn ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή και εξαρτώνται από την θέση, την έκταση και την σοβαρότητα της φλεγμονής. Η νόσος συνήθως εξελίσσεται με εξάρσεις και υφέσεις, γεγονός που μπορεί να δυσκολεύει την διάγνωση και την παρακολούθηση. Συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν επίμονη διάρροια, συχνά συνοδευόμενη από αίμα ή βλέννα, κοιλιακό άλγος, κυρίως στο κάτω δεξιό τμήμα της κοιλιάς, απώλεια όρεξης, ανεξήγητη απώλεια βάρους και αίσθημα συνεχούς κόπωσης.

Οι ασθενείς μπορεί επίσης να εμφανίσουν πυρετό, αναιμία λόγω αιμορραγίας ή δυσαπορρόφησης και γενική αδυναμία. Επιπλέον, δεν είναι σπάνιες οι εξωεντερικές εκδηλώσεις της νόσου, όπως δερματικές βλάβες, αρθρίτιδα, οφθαλμικές φλεγμονές και στοματικά έλκη.

Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές όπως συρίγγια, αποστήματα ή ακόμα και στενώσεις του εντέρου, οι οποίες καθιστούν απαραίτητη την χειρουργική παρέμβαση.

θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου του Crohn

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου του Crohn έχει ως βασικό στόχο τον έλεγχο της φλεγμονής, την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την πρόληψη επιπλοκών, με σκοπό την διατήρηση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.

Η κλασική ιατρική προσέγγιση βασίζεται στη φαρμακευτική αγωγή, η οποία περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη φάρμακα, κορτικοστεροειδή για τις εξάρσεις, ανοσοκατασταλτικά για την μακροχρόνια διατήρηση της ύφεσης και βιολογικούς παράγοντες, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί σε πιο σοβαρές ή ανθεκτικές μορφές της νόσου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές, απαιτείται χειρουργική αφαίρεση του προσβεβλημένου τμήματος του εντέρου, παρόλο που αυτή δεν εξαλείφει πλήρως την νόσο, καθώς υπάρχει κίνδυνος υποτροπής σε άλλα σημεία.

Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότεροι ασθενείς αναζητούν συμπληρωματικές και ολιστικές προσεγγίσεις για την υποστήριξη της υγείας τους. Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην πορεία της νόσου, καθώς ορισμένες τροφές μπορεί να επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Η αποφυγή επεξεργασμένων τροφών, ζωικών λιπαρών, γλουτένης ή γαλακτοκομικών προϊόντων, καθώς και η κατανάλωση απλών, φυτικών και εύπεπτων τροφών, μπορούν να συμβάλουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Η χρήση προβιοτικών και πρεβιοτικών βοηθά στην αποκατάσταση της εντερικής μικροχλωρίδας, ενώ συμπληρώματα όπως βιταμίνη D, σίδηρος, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ψευδάργυρος ενισχύουν τον οργανισμό. Η φυσική ιατρική προτείνει και βότανα με αντιφλεγμονώδη δράση, όπως κουρκουμίνη, Boswellia και αλόη βέρα, καθώς και ουσίες που συμβάλλουν στην επούλωση του εντερικού βλεννογόνου, όπως η γλουταμίνη.

Η πολυπλοκότητα καθώς και η φύση των αυτοάνοσων νοσημάτων, τα οποία υποβαθμίζουν τη ποιότητα ζωής των ασθενών και ταλαιπωρούν εκατομμύρια ανθρώπους, πρέπει να είναι ολιστική.

Ο θεράπων ιατρός πρέπει να διαθέτει στη «φαρέτρα» του, το φάσμα όλων των εξατομικευμένων εξετάσεων που απαιτούνται, πλήρες επιγενετικό ιστορικό και οικογενειακό αναμνηστικό ιστορικό. Επίσης πρέπει να μπορεί να προσεγγίζει τον πάσχοντα σε σχέση με την ψυχολογία του αλλά και τον συνολικό τρόπο ζωής του.

Οι τυπικές θεραπείες των αυτοάνοσων νοσημάτων περιλαμβάνουν τη χρήση αντιφλεγμονωδών ανοσοκατασταλτικών ή κορτικοστεροειδών φάρμακων.

Οι ασθενείς είναι αναγκασμένοι να παίρνουν φάρμακα εφ όρου ζωής για να καταπολεμήσουν τα συμπτώματα των νοσημάτων τους και όχι τα αίτια που τα προκαλούν.

Μια ολιστική θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει : θεραπείες που εστιάζουν στα αίτια των νοσημάτων, στους λόγους δηλαδή που τα έχουν προκαλέσει, με στόχο όχι απλά την καταπολέμηση των συμπτωμάτων, αλλά την ουσιαστική βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Οι θεραπείες αυτές περιλαμβάνουν φυσικές ή φυτικές φαρμακευτικές ουσίες, αλλαγή στον τρόπο ζωής, στο διατροφικό μοντέλο και στις συνήθειες του κάθε ασθενούς ξεχωριστά.

Ο θεραπευτικός στόχος στην περίπτωση της ολιστικής προσέγγισης, είναι ξεκάθαρα το αίτιο της νόσου και η ποιότητα ζωής του ασθενούς και όχι τα συμπτώματα που η νόσος προκαλεί.

Η νόσος του Crohn απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση που συνδυάζει την ιατρική παρακολούθηση, την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, την εξατομικευμένη διατροφή και την ψυχοσωματική υποστήριξη, με στόχο όχι μόνο την διαχείριση των συμπτωμάτων αλλά και την βελτίωση της ζωής του ασθενούς.

Dr Κωνσταντίνος Τέμπος MD
Ρευματολόγος - Παιδορευματολόγος
Ολιστικός Ιατρός