Δυσανεξία στη φρουκτόζη

Τι είναι η δυσανεξία στη φρουκτόζη

Διαταραχή της πέψης ή απορρόφησης της φρουκτόζης, του φυσικού σακχάρου που περιέχεται σε φρούτα, μέλι και πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα.

Διακρίνεται σε δύο τύπους:

• • Δυσαπορρόφηση φρουκτόζης (συχνή, λειτουργική διαταραχή του εντέρου)

  • Κληρονομική δυσανεξία στη φρουκτόζη (HFI) (σπάνια, γενετική διαταραχή του μεταβολισμού)

Αίτια δυσανεξίας στη φρουκτόζη

Δυσαπορρόφηση φρουκτόζης:

• Ανεπαρκής απορρόφηση της φρουκτόζης στο λεπτό έντερο

• Υπερφόρτωση του μεταφορέα GLUT5

• Συχνά συνοδεύεται από άλλα γαστρεντερικά σύνδρομα (π.χ. σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου)

Κληρονομική δυσανεξία στη φρουκτόζη :

• Μεταλλάξεις στο γονίδιο ALDOB, που οδηγούν σε ανικανότητα του ήπατος να μεταβολίσει τη φρουκτόζη

• Εμφανίζεται συνήθως σε βρέφη μετά την εισαγωγή στερεών τροφών

Συμπτώματα δυσανεξίας στη φρουκτόζη

Δυσαπορρόφηση:

• Φούσκωμα και αέρια μετά την κατανάλωση φρούτων ή γλυκαντικών

• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα

• Κοιλιακό άλγος, ναυτία

• Κόπωση, εγκεφαλική «ομίχλη», κακή διάθεση

Κληρονομική δυσανεξία :

• Έντονος έμετος, υπνηλία, υπογλυκαιμία

• Δυνητικά σοβαρές μεταβολικές διαταραχές

• Απαιτεί πλήρη αποφυγή φρουκτόζης εφ’ όρου ζωής

Διάγνωση δυσανεξίας στη φρουκτόζη

• Τεστ αναπνοής υδρογόνου μετά από λήψη φρουκτόζης (για την δυσαπορρόφηση)

• Γενετικός έλεγχος (για την κληρονομική δυσανεξία)

• Ιατρικό ιστορικό και καταγραφή διατροφικών συμπτωμάτων

Αντιμετώπιση δυσανεξίας στη φρουκτόζη

• Δίαιτα περιορισμένη σε φρουκτόζη (ή πλήρης αποφυγή σε HFI)

• Αποφυγή :

  • Μήλων, αχλαδιών, καρπουζιού, μελιού

  • Αναψυκτικών, σιροπιών με υψηλή φρουκτόζη (HFCS)

  • Επεξεργασμένων τροφών με «κρυφή» φρουκτόζη

• Διατροφική καθοδήγηση από διαιτολόγο

• Σε ήπιες περιπτώσεις, μπορεί να επιτραπεί μέτρια κατανάλωση ανεκτών φρούτων (π.χ. φράουλες, μπανάνες)

Πρόγνωση δυσανεξίας στη φρουκτόζη

• Η δυσαπορρόφηση φρουκτόζης δεν είναι επικίνδυνη, αλλά επηρεάζει την καθημερινότητα

• Με σωστή διατροφή, τα συμπτώματα ελέγχονται πλήρως

• Η κληρονομική δυσανεξία χρειάζεται αυστηρή και δια βίου δίαιτα, αλλά έχει καλή πρόγνωση με σωστή παρακολούθηση

Αν παρουσιάζετε φούσκωμα ή πεπτικά ενοχλήματα μετά από κατανάλωση φρούτων ή γλυκαντικών, συμβουλευτείτε γαστρεντερολόγο ή διαιτολόγο για εκτίμηση δυσανεξίας.

Η δυσανεξία στη φρουκτόζη είναι μια διαταραχή του μεταβολισμού ή της απορρόφησης της φρουκτόζης, δηλαδή του φυσικού σακχάρου που βρίσκεται σε φρούτα, μέλι, χυμούς, καθώς και σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα και γλυκαντικά.

Υπάρχουν δύο βασικές μορφές της: η κληρονομική δυσανεξία στη φρουκτόζη, που είναι σπάνια και γενετικής αιτιολογίας, και η δυσανεξία λόγω δυσαπορρόφησης φρουκτόζης, που είναι πολύ πιο συχνή και λειτουργική, επηρεάζοντας κυρίως το πεπτικό σύστημα.

Στην πιο κοινή μορφή, η δυσαπορρόφηση της φρουκτόζης, το λεπτό έντερο δεν μπορεί να απορροφήσει σωστά την φρουκτόζη, με αποτέλεσμα αυτή να φτάνει στο παχύ έντερο όπου ζυμώνεται από τα βακτήρια της εντερικής χλωρίδας.

Η διαδικασία αυτή παράγει αέρια και λιπαρά οξέα, προκαλώντας συμπτώματα όπως φούσκωμα, αέρια, κοιλιακό άλγος, διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί επίσης ναυτία, κόπωση, αίσθημα «βαριάς κοιλιάς» ή ακόμη και δυσανεξία σε άλλα σάκχαρα, όπως η σορβιτόλη. Τα συμπτώματα ενδέχεται να μοιάζουν με αυτά του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, και συχνά οι δύο καταστάσεις συνυπάρχουν.

Η διάγνωση γίνεται συνήθως με τεστ αναπνοής υδρογόνου, κατά το οποίο ο ασθενής καταναλώνει φρουκτόζη και μετράται το υδρογόνο που παράγεται από την ζύμωση της στο έντερο. Αν παραχθεί υπερβολική ποσότητα υδρογόνου, αυτό υποδηλώνει δυσαπορρόφηση. Στην περίπτωση της κληρονομικής μορφής (Hereditary Fructose Intolerance – HFI), απαιτείται γενετικός έλεγχος και παρακολούθηση από ειδικούς, καθώς η κατανάλωση φρουκτόζης μπορεί να είναι επικίνδυνη και να οδηγήσει σε σοβαρά μεταβολικά προβλήματα.

Η βασική μέθοδος αντιμετώπισης της δυσανεξίας στη φρουκτόζη είναι η τροποποίηση της διατροφής, ώστε να αποφεύγονται ή να περιορίζονται οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη. Αυτές περιλαμβάνουν πολλά φρούτα (όπως μήλα, αχλάδια, καρπούζι, μάνγκο), γλυκαντικά (όπως σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης), χυμούς, αναψυκτικά και ορισμένα επεξεργασμένα τρόφιμα. Κάθε άτομο έχει διαφορετική ανεκτικότητα, οπότε είναι χρήσιμο να καταγράφονται τα τρόφιμα που προκαλούν ενόχληση και να προσαρμόζεται η δίαιτα σε συνεργασία με διαιτολόγο.

Σε ήπιες περιπτώσεις, μπορεί να επιτευχθεί καλή ποιότητα ζωής με έλεγχο της ποσότητας και του συνδυασμού των τροφών, ενώ σε πιο σοβαρές περιπτώσεις απαιτείται αυστηρή αποφυγή.

Η δυσανεξία στη φρουκτόζη, αν και δεν είναι επικίνδυνη στις πιο κοινές μορφές της, μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητα και την πέψη. Με σωστή διάγνωση και κατάλληλη καθοδήγηση, όμως, τα συμπτώματα μπορούν να ελεγχθούν αποτελεσματικά και οι ασθενείς να απολαμβάνουν μια ισορροπημένη διατροφή χωρίς ενοχλήσεις.

Dr Κωνσταντίνος Τέμπος MD
Ρευματολόγος - Παιδορευματολόγος
Ολιστικός Ιατρός